Πίνακες Επιβράβευσης

Οι πίνακες επιβράβευσης χρησιμοποιούνται από τους εκπαιδευτικούς για την τήρηση βασικών σχολικών κανόνων. 

Μέσα στα κελιά αναγράφονται οι στόχοι/ κανόνες που επιθυμούμε να πραγματοποιηθούν από τους μαθητές. Αν οι μαθητές είναι μικρής ηλικίας (Α' ή Β' τάξη) καλό θα είναι οι στόχοι να συνοδεύονται από την αντίστοιχη εικονογράφηση.

Μερικοί ενδεικτικοί στόχοι μπορούν να αφορούν τη συμμετοχή στην τάξη, την παραμονή του μαθητή στη θέση του κατά τη διάρκεια του μαθήματος, τη χρήση του ανυψωμένου χεριού για να πάρει τον λόγο, την επίλυση των διαφορών του χωρίς τη χρήση βίας ή άσχημου λεξιλογίου, την ομαλή συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και τους συμμαθητές του, χωρίς προστριβές και εντάσεις κλπ.

Η κάθε καρτέλα περιλαμβάνει τις ημέρες μιας εβδομάδας. Όταν ο μαθητής ανταποκριθεί στον εκάστοτε στόχο/κανόνα, ο εκπαιδευτικός βάζει ένα αυτοκόλλητο μέσα στο αντίστοιχο κουτάκι. Αν ο μαθητής καταφέρει να ανταποκριθεί σε όλους τους στόχους/κανόνες μιας ημέρας, κερδίζει ένα ακόμα αυτοκόλλητο, που αφορά το Βραβείο της Ημέρας. 

Μία καλή ιδέα είναι, αν ο μαθητής συγκεντρώσει έναν συγκεκριμένο αριθμό Βραβείων Ημέρας, να επιβραβευθεί με κάποιο δωράκι (εκτυπωμένη ζωγραφιά για χρωμάτισμα, μολυβάκι, γόμα κλπ.)

Παρακάτω θα βρείτε μερικές ιδέες για Πίνακες Επιβράβευσης που μπορείτε να εκτυπώσετε. 

Ο πρώτος πίνακας έχει συμπληρωμένους στόχους που μπορείτε να δείτε.

Επιμέλεια: Χατζηβασιλείου Μαργαρίτα

Επιθετικότητα στα παιδιά

Η συμπεριφορά των παιδιών, που αποτελεί ένα σημαντικό θέμα της ανατροφής τους, απασχολεί πολύ
συχνά τους γονείς.

Οι πλείστοι, αν όχι όλοι, γονείς τίθενται κατά καιρούς αντιμέτωποι με κάποια συμπεριφορά του παιδιού τους η οποία μπορεί να τους ξαφνιάσει, να τους ανησυχήσει ή ακόμα να τους φοβίσει.

Η ανάπτυξη του παιδιού περνά από διάφορα  στάδια, απαιτείται δε προσαρμογή προς τα εκάστοτε δεδομένα. Συνακόλουθα, εξωθείται σε νέους κάθε φορά τρόπους  προσαρμογής ανάλογα με τα καινούρια δεδομένα. Στην προσπάθεια μιας τέτοιας προσαρμογής το παιδί συνήθως διαφοροποιεί, λιγότερο ή περισσότερο, τη συμπεριφορά του.

Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε και να χειριστούμε αυτές τις διαφοροποιήσεις, πρέπει να γνωρίζουμε καταρχάς ότι κάθε συμπεριφορά αποτελεί μια μορφή επικοινωνίας του παιδιού, μέσω της οποίας επιδιώκει να μας στείλει κάποιο μήνυμα.

Πρέπει επίσης να γνωρίζουμε ότι η εκδήλωση μιας “ιδιαίτερης” συμπεριφοράς κατά κανόνα δεν οφείλεται σε μια και μόνο αιτία, αλλά συναρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως:

• την ηλικία και το στάδιο ανάπτυξης των παιδιών,
• την προσωπικότητά τους,
• διάφορους εξωτερικούς παράγοντες, όπως οι συνθήκες διαβίωσής τους, το σχολικό περιβάλλον και το οικογενειακό περιβάλλον.

 

Πότε μια συμπεριφορά γίνεται προβληματική;

Τα περισσότερα  παιδιά σε κάποια φάση της ανάπτυξής τους παρουσιάζουν  προβλήματα συμπεριφοράς, όπως η απειθαρχία, οι εκρήξεις θυμού, η επιδίωξη εξασφάλισης της προσοχής των άλλων, οι διαταραχές ύπνου, η άρνηση, η επιθετικότητα, η παρορμητικότατα, τα ψέματα ή τα βρομόλογα  κ.ά.

Όλα αυτά τα προβλήματα συνήθως διαρκούν για σύντομο χρονικό διάστημα. Δεν εμφανίζονται σε υπερβολικό βαθμό ούτε σε καθημερινή βάση και δε φτάνουν στο σημείο να αποδιοργανώσουν είτε το παιδί είτε την οικογένεια. Συνακόλουθα, αν τύχουν σωστού χειρισμού από τους γονείς, τα προβλήματα  αυτά μειώνονται και τελικά εξαφανίζονται.

Ο χειρισμός των προβλημάτων συμπεριφοράς των παιδιών προϋποθέτει ότι οι γονείς θα επιδείξουν υπομονή και σταθερότητα, ότι θα είναι παρόντες στη ζωή των παιδιών τους, βάζοντας όρια, κυρίως όμως ότι θα έχουν κτίσει μια καλή σχέση και επικοινωνία μαζί τους.

Βέβαια, υπάρχουν προβλήματα συμπεριφοράς που δυνατόν να δυσκολέψουν τη λειτουργικότητα του παιδιού και της οικογένειας. Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις είναι τόσο έντονα, που η διαχείρισή τους από τους γονείς δεν είναι αρκετή. Εύλογα, σε τέτοιες περιπτώσεις χρειαζόμαστε την παρέμβαση ειδικού ψυχικής υγείας.

 

Τι σημαίνει επιθετική συμπεριφορά;

Μια συμπεριφορά χαρακτηρίζεται ως επιθετική, όταν απευθύνεται ή έχει στόχο να βλάψει κάποιο άλλο άτομο. Εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους, όπως με λόγια και πράξεις, με συνειδητή ή ασυνείδητη σιωπή, κατευθύνεται δε, συνειδητά ή ασυνείδητα, εναντίον ανθρώπων, ζώων, πραγμάτων ή ακόμα και σε βάρος του ίδιου του ατόμου που την εκδηλώνει.

Η επιθετικότητα αποτελεί ένα σχετικά συχνό πρόβλημα συμπεριφοράς των παιδιών. Ένα πρόβλημα που πολλές φορές απασχολεί τόσο τους γονείς όσο και τους εκπαιδευτικούς.

Η εκδήλωση μιας επιθετικής συμπεριφοράς μάς στέλνει κάποιο μήνυμα ή ακόμα μια προειδοποίηση, ειδικά όταν γίνεται υπερβολική ή προβληματική. Αποτελεί ένα καμπανάκι που καταδεικνύει ότι κάτι δεν πάει καλά, ότι θα πρέπει να ζητήσουμε βοήθεια. Αν αγνοήσουμε μια προβληματική επιθετική συμπεριφορά, μοιραία θα ανοίξουμε το δρόμο  για ακόμη ένα επιθετικό ενήλικα.

 

Πότε μια επιθετική συμπεριφορά αποτελεί πρόβλημα;

Καταρχάς, πρέπει να αποφεύγουμε να ταμπελώνουμε ένα παιδί ως επιθετικό, απλά και μόνο γιατί σε κάποιες περιπτώσεις παρουσιάζει μια μορφή επιθετικής ή εκρηκτικής συμπεριφοράς στο σπίτι ή στο σχολείο.

Για να κρίνουμε αν ένα παιδί είναι επιθετικό και συνακόλουθα να ανησυχήσουμε, πρέπει να λάβουμε υπόψη κάποιους παράγοντες, όπως:

 

Διάρκεια και συχνότητα της επιθετικής συμπεριφοράς

• Διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, για εβδομάδες, μήνες, ή χρόνια;
• Εμφανίζεται συχνά ή σπάνια;

 

Ηλικία παιδιού και τρόπος εκδήλωσης επιθετικής συμπεριφοράς

• Στην ηλικία των 2 χρόνων η επιθετικότητα είναι πολύ έντονη και εκδηλώνεται συνήθως με δαγκωματιές ή κλωτσιές.
• Από την ηλικία των 3-4 χρόνων αρχίζει να μειώνεται.
• Σε μεγαλύτερες ηλικίες συνήθως τα παιδιά παρουσιάζουν  επιθετική συμπεριφορά σε ομαδικά παιχνίδια, εκφράζεται όμως με διαφορετικό τρόπο, όπως σχόλια, πειράγματα ή βρισιές.

Η επιθετική συμπεριφορά παρατηρείται πιο συχνά στα αγόρια παρά στα κορίτσια.

 

Σοβαρότητα επιθετικής συμπεριφοράς

Η επιθετική συμπεριφορά συνοδεύεται από έντονα συναισθήματα μίσους ή εκδίκησης; Το παιδί εκφράζει αυτά τα συναισθήματα;

Αν ναι, τότε πρέπει να ανησυχήσουμε.

 

Δυνατότητα ελέγχου επιθετικής συμπεριφοράς

Είναι σε θέση το ίδιο το παιδί να ελέγξει ή να σταματήσει την επιθετική συμπεριφορά του; Είναι σε θέση να συνειδητοποιήσει ότι η επιθετική συμπεριφορά του θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια του ατόμου προς το οποίο απευθύνεται;

Μπορεί να τη στρέψει προς άλλη κατεύθυνση;

Πρέπει να ανησυχήσουμε, όταν το παιδί μας εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά που δε συνάδει με την ηλικία του και διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Η επιθετική συμπεριφορά χαρακτηρίζεται ως προβληματική, όταν διαρκεί για μήνες, είναι υπερβολική σε σχέση με την αιτία που την προκαλεί, περιέχει στοιχεία παράλογης εχθρότητας και μίσους προς άλλα άτομα και το παιδί δεν μπορεί να την ελέγξει ή να τη σταματήσει, έστω και αν κινδυνεύει η ασφάλεια του άλλου προς το οποίο απευθύνεται.

 

Παράγοντες πρόκλησης επιθετικής συμπεριφοράς

Υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες  που θα μπορούσαν  δυνητικά να αποτελέσουν την αιτία εκδήλωσης επιθετικής συμπεριφοράς.

Όπως προαναφέρθηκε, εκτός από το στάδιο ανάπτυξης και την προσωπικότητα του παιδιού, ένας πολύ σημαντικός παράγοντας είναι το περιβάλλον, καταρχάς  το οικογενειακό και στη συνέχεια το σχολικό.

Άλλοι πιθανοί παράγοντες, που θα μπορούσαν  δυνητικά να αποτελέσουν  την αιτία για την εκδήλωση μιας επιθετικής συμπεριφοράς, είναι οι πιο κάτω:

 

Το στάδιο ανάπτυξης του παιδιού

Ένα παιδί ηλικίας 2-3 χρόνων μπορεί να παρουσιάσει έντονη επιθετική συμπεριφορά η οποία εκδηλώνεται συνήθως με κλοτσιές ή δαγκωματιές.

 

Οι υπερβολικές στερήσεις και οι απαγορεύσεις

Οι υπερβολικές στερήσεις και οι απαγορεύσεις από το οικογενειακό ή από το σχολικό περιβάλλον προκαλούν στο παιδί απογοήτευση, θυμό και άλλα αρνητικά συναισθήματα. Τα συναισθήματα αυτά συσσωρεύονται και στην πορεία βγαίνουν στην επιφάνεια με βίαιο τρόπο. Τα συνεχή «μη» και «όχι» προκαλούν μια ψυχική αναστάτωση με ενδεχόμενη μια βίαιη αντίδραση.

 

Παραδείγματα:

• Όταν οι γονείς απαγορεύουν στο παιδί να φέρει στο σπίτι τους φίλους του γιατί κάνουν φασαρία, αυτή η απαγόρευση θα προκαλέσει θυμό και βίαιη αντίδραση.
• Όταν οι γονείς επανειλημμένα δεν αφήνουν  το παιδί να παίξει με τους φίλους του, γιατί έχει μαθήματα, αυτή η απαγόρευση μπορεί να οδηγήσει το παιδί να σταματήσει να ενδιαφέρεται  για το σχολείο και να είναι πολύ θυμωμένο με τους γονείς του προς τους οποίους να παρουσιάσει επιθετική συμπεριφορά.

 

Γονείς που παραμελούν τα παιδιά τους

Έχουμε σε πολλές περιπτώσεις γονείς που παραμελούν τα παιδιά τους για διάφορους λόγους. Η κατάσταση αυτή προκαλεί ανασφάλεια στα παιδιά, τα οποία αναζητούν την αγάπη και τη φροντίδα των γονιών τους, ακόμη και μέσα από αρνητικές συμπεριφορές.

 

Σύγκριση - Απόρριψη - Ανταγωνισμός

Κάποιοι γονείς στην προσπάθειά τους να βελτιώσουν τα παιδιά τους έχουν την κακή τάση να τα συγκρίνουν με άλλα παιδιά και να τα εξωθούν αδικαιολόγητα σε ανταγωνισμούς, προκαλώντας παράλληλα συναισθήματα απόρριψης.

 

Παραδείγματα:

«Η Μαρία είναι καλύτερη μαθήτρια από σένα».

«Εσύ είσαι τεμπέλης και τα αφήνεις όλα στη μέση».

«Επιτέλους κάνε κι’ εσύ κάτι σωστό».

 

Μια τέτοια συμπεριφορά πιθανότατα θα συνεπιφέρει τις βίαιες αντιδράσεις των παιδιών. Στη συνέχεια οι γονείς μπροστά σε τέτοιες βίαιες αντιδράσεις και φοβούμενοι τα λόγια του κόσμου υποκύπτουν στις απαιτήσεις των παιδιών τους. Ως αποτέλεσμα, τα παιδιά υιοθετούν αυτές τις βίαιες αντιδράσεις, γιατί καταλαβαίνουν ότι με τον τρόπο αυτό πετυχαίνουν το σκοπό τους.

 

Γονείς βίαιοι - επικριτικοί - τιμωροί

Κάποιοι άλλοι γονείς είναι βίαιοι και επικριτικοί, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούν τη σωματική τιμωρία. Η χρήση της σωματικής τιμωρίας μπορεί να έχει ένα προσωρινό αποτέλεσμα, όμως δε λύνει τα προβλήματα. Το μόνιμο αποτέλεσμα είναι ότι μαθαίνει στα παιδιά να φέρονται βίαια.

 

Βία και αντιβία

Σε κάποιες περιπτώσεις οι γονείς αντιδρούν στη βίαιη συμπεριφορά των παιδιών τους επίσης με βία. Η δικαιολογία των γονιών αυτών είναι ότι θέλουν να κάνουν τα παιδιά τους να αντιληφθούν πώς αισθάνονται τα θύματα της δικής τους βίαιης συμπεριφοράς. Δυστυχώς, το αποτέλεσμα μιας τέτοιας αντιμετώπισης από τους γονείς είναι ότι τα παιδιά ενθαρρύνονται να συνεχίσουν να είναι επιθετικά και βίαια.

 

Χαλαροί γονείς

Σε αντίθεση προς τις προηγούμενες περιπτώσεις κάποιοι άλλοι γονείς είναι υπερβολικά χαλαροί. Έχει παρατηρηθεί ότι η υπερβολική χαλαρότητα προκαλεί στα παιδιά σύγχυση, ανασφάλεια και πολλές φορές μεγάλη ανησυχία. Δυστυχώς, για να ελέγξουν τα συναισθήματα αυτά, πολλές φορές τα παιδιά εκφράζονται και πάλι με επιθετικότητα.

 

Τηλεόραση - ηλεκτρονικά παιχνίδια

Πολλά παιδιά περνούν πολλές ώρες μπροστά στην τηλεόραση παρακολουθώντας έργα με βίαιες σκηνές ή παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια στα οποία η επιθετικότητα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Εύλογα τέτοιες σκηνές έχουν σοβαρή επίπτωση στη συμπεριφορά των παιδιών.

 

Δυνατότητες - αποτυχίες παιδιών

Κάποια παιδιά, λόγω περιορισμένων  δυνατοτήτων, παρουσιάζουν  συνεχείς αποτυχίες. Υπεύθυνοι, σε μεγάλο βαθμό, είναι πολλές φορές οι γονείς, οι οποίοι, μη αντιλαμβανόμενοι τις δυνατότητες και ικανότητες των παιδιών τους, απαιτούν απ’ αυτά να ανταποκριθούν σε δραστηριότητες ή μαθήματα σε βαθμό και κατά τρόπο που αδυνατούν. Ως αποτέλεσμα,

τα παιδιά εκφράζονται και πάλι με επιθετικότητα. 

Οδηγός για γονείς

Οι τρόποι αντιμετώπισης της επιθετικής συμπεριφοράς των παιδιών μας ποικίλουν από περίπτωση σε περίπτωση. Πιο κάτω παρατίθενται ενδεικτικοί κάποιοι κανόνες γενικής εφαρμογής:

• Παραμένουμε ψύχραιμοι, χωρίς να φοβόμαστε  το θυμό του παιδιού μας.
• Αποφεύγουμε να θυμώσουμε και να δείχνουμε το θυμό μας βάζοντας τις φωνές και λέγοντας τις ακόλουθες φράσεις όπως «Δεν καταλαβαίνεις τίποτα, πάντα έτσι συμπεριφέρεσαι. Είσαι ξεροκέφαλος». Δυστυχώς, μια τέτοια αντιμετώπιση επιφέρει τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.
• Αποφεύγουμε να εξασκούμε σωματική βία. Η βία φέρνει βία.
• Συνδέουμε τις διάφορες συμπεριφορές με λογικές συνέπειες. Όταν ένα παιδί συμπεριφέρεται επιθετικά, πρέπει να έχει συνέπειες. Παράδειγμα, όταν ένα παιδί μικρής ηλικίας εκδηλώνει επιθετική συμπεριφορά σε παιχνίδι με άλλα παιδιά, το απομακρύνουμε αμέσως και μένει για λίγο εκτός παιχνιδιού. Τα πολύ μικρά παιδιά δεν καταλαβαίνουν τις ερωτήσεις του τύπου «εσένα θα σου άρεσε να σε κλωτσούσαν;». Καταλαβαίνουν όμως πολύ καλά τη συνέπεια, δηλαδή να μείνουν για λίγο εκτός παιχνιδιού.
• Σταματούμε αμέσως μια επιθετική συμπεριφορά. Δεν περιμένουμε  να χτυπήσει τρεις φορές το αδελφάκι του, για να του φωνάξουμε «σταμάτα να χτυπάς την αδελφή σου». Το απομακρύνουμε αμέσως και το αφήνουμε για λίγο να ησυχάσει. Αυτό πρέπει να γίνεται κάθε φορά που παρατηρείται μια επιθετική συμπεριφορά, έστω και αν βρισκόμαστε μαζί με κόσμο που μας κοιτάζει περίεργα.
• Δεν τιμωρούμε το παιδί μας με το ίδιο νόμισμα. Παράδειγμα, όταν το παιδί δαγκώνει ή κλωτσά δεν το δαγκώνουμε και δεν το κλωτσούμε, δήθεν για να καταλάβει πώς νιώθει το “θύμα” της δικής του συμπεριφοράς. Η συνέπεια από την αφαίρεση προνομίων λειτουργεί αποτελεσματικά σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, όπως π.χ. η στέρηση του δικαιώματος να δουν τηλεόραση ή να παίξουν ηλεκτρονικά παιχνίδια ή να πάνε έξοδο με τους φίλους τους.
• Πρέπει πάντοτε να είμαστε σταθεροί και συνεπείς στις αποφάσεις μας. Παράδειγμα, αν έχουμε υποσχεθεί ότι το Σάββατο θα το πάμε το παιδί μας σινεμά, οφείλουμε να κρατήσουμε την υπόσχεσή μας. Από την άλλη μεριά, αν το παιδί κάνει κάτι που δεν έπρεπε και για τιμωρία έχουμε κλείσει τη τηλεόραση, πρέπει να παραμείνουμε σταθεροί στην απόφασή μας.
• Αμφότεροι οι δύο γονείς πρέπει να τηρούν την ίδια αντιμετώπιση απέναντι στο παιδί. Δεν μπορεί ο ένας γονιός να λέει «όχι» και ο άλλος να του κάνει το χατίρι. Το στοιχείο αυτό είναι πολύ σημαντικό, ιδίως στα παιδιά με προβλήματα  συμπεριφοράς.
• Είναι πολύ σημαντικό να αιτιολογούμε,  να εξηγούμε στα παιδιά τις αποφάσεις μας, ιδίως όταν οι αποφάσεις αυτές συναρτώνται με τη συμπεριφορά τους. Το στοιχείο αυτό τα βοηθά να δεχτούν καλύτερα τους λόγους στους οποίους βασίζονται οι αποφάσεις μας αυτές.
• Βάζουμε όρια στα παιδιά μας, πάντα βέβαια σε συνάρτηση με την ηλικία τους.
• Επιτρέπουμε στα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και τα ακούμε με προσοχή. Η έκφραση των συναισθημάτων τους και η αναγνώρισή τους από εμάς διευκολύνει τη διαχείρισή τους. Παράδειγμα, όταν ένα παιδί είναι θυμωμένο και σπάει πράγματα, του βάζουμε όρια, εξηγώντας του γιατί αυτή η συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή. Παράλληλα, του εξηγούμε ότι δικαιούται να είναι θυμωμένο και του προτείνουμε μια άλλη δραστηριότητα, για να εκτονώσει το θυμό του, όπως για παράδειγμα, να τρέξει στην αυλή.
• Εάν το παιδί μας έχει πολλή ενέργεια, του δίνουμε την ευκαιρία να ξεδίνει με τρέξιμο ή παιχνίδι στην αυλή ή στο πάρκο.
• Ανταμείβουμε πάντοτε την καλή συμπεριφορά του παιδιού μας, περιορίζοντας, σε κάποιο βαθμό, την προσοχή μας στις αρνητικές συμπεριφορές του.
• Αγνοούμε ανώδυνες συμπεριφορές που αποσκοπούν στο να κερδίσουν ή να βελτιώσουν το ενδιαφέρον  μας. Συνήθως, όταν τις αγνοήσουμε, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα σταματούν.
• Προσπαθούμε  να είμαστε ευέλικτοι. Για παράδειγμα, δε μεγιστοποιούμε  τη σημασία μιας συμπεριφοράς του παιδιού μας, χωρίς να είναι πραγματικά σημαντική. Ιεραρχούμε τα θέματα στα οποία θέλουμε το παιδί μας να πειθαρχεί, επιλέγοντας αυτά στα οποία δίνουμε προτεραιότητα. Παράδειγμα, δεν επιμένουμε και δε δημιουργούμε ολόκληρο θέμα, απλά γιατί το παιδί μας δεν τρώει το φρούτο του το απόγευμα και θέλει κάτι άλλο. Αν επιμένουμε σε μικρά θέματα, ως αποτέλεσμα θα έχουμε καθημερινές συγκρούσεις, στοιχείο ιδιαίτερα επιβαρυντικό στα παιδιά με προβλήματα  συμπεριφοράς.
• Όταν οι γονείς δεν μπορούν από μόνοι τους να διαχειριστούν την επιθετική συμπεριφορά του παιδιού, τότε καλό είναι να ζητήσουν βοήθεια από ειδικό ψυχικής υγείας. Ειδικά, όταν το παιδί εκδηλώνει επιθετικότητα σε καθημερινή βάση, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η λειτουργικότητά του, αλλά και οι σχέσεις του στην οικογένεια ή στο σχολείο.
• Να θυμάστε ότι η συνεργασία των γονιών με το σχολείο είναι απαραίτητη, έτσι ώστε να μπορέσουν  μαζί να αντιμετωπίσουν την όλη κατάσταση ως ενιαία ομάδα.

Δώρα Παπαγεωργίου, Κλινική Ψυχολόγος

πηγή: paidiatros.com

Στρατηγικές Μελέτης στο σπίτι - Συμβουλές σε γονείς

Εισαγωγή

Η σχολική εργασία την οποία καλείται ο μαθητής να ολοκληρώσει στο σπίτι του αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις ένα δύσκολο θέμα χειρισμού για τους γονείς και κατ’ επέκταση και για το ίδιο το παιδί. Οι λόγοι για τους οποίους πιθανόν να συμβαίνει η κατάσταση αυτή είναι πολλοί. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η κατ’ οίκον σχολική εργασία είναι υπερβολική και ως αποτέλεσμα του τεράστιού της όγκου ο μαθητής στερείται από το να συμμετέχει σε ευχάριστες δραστηριότητες, όπως είναι το παιγνίδι, η κοινωνική συναναστροφή. Υπάρχουν οι περιπτώσεις των μαθητών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο σχολείο. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, η κατ’ οίκον σχολική εργασία αποτελεί μια δύσκολη για τον ίδιο το μαθητή κατάσταση, επίπονη, η οποία απαιτεί πολύ μεγάλο κόπο, για να ολοκληρωθεί, και μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις επιβεβαιώνει και τη δυσκολία που αντιμετωπίζει ο μαθητής. Οι γονείς από την άλλη πλευρά αγχώνονται πολύ για τη σχολική εργασία που έχει το παιδί τους και επιθυμούν να ολοκληρώνεται με κάθε δυνατό τρόπο και μέσο. Πολλές φορές κατά τη διαδικασία αυτή μπαίνουν σε ρόλο παιδαγωγού, στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν ή να στηρίξουν το παιδί τους, με αποτέλεσμα να χάνονται οι ισορροπίες ανάμεσα στη σχέση γονιού-παιδιού.

Οι προαναφερόμενοι αποτελούν πιθανούς λόγους για τους οποίους η κατ΄ οίκον σχολική εργασία είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα στη ζωή ενός μαθητή και της οικογένειάς του. Η λύση, με στόχο την όσο το δυνατό πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της κατ΄ οίκον σχολικής εργασίας και του άγχους, το οποίο φαίνεται ότι προκαλείται σε όλους τους εμπλεκομένους (παιδί, γονείς), έγκειται σε συγκεκριμένες μεθοδολογικές εισηγήσεις που αφορούν συγκεκριμένες στρατηγικές, οι οποίες θα πρέπει να αναπτυχθούν από τους γονείς και μέσω αυτών να μεταφερθούν στο παιδί τους. Το σχολείο αναμφίβολα διαδραματίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη διδασκαλία συγκεκριμένων στρατηγικών, αλλά αυτό δεν είναι θέμα το οποίο θα αναπτυχθεί στο συγκεκριμένο άρθρο.

 

Γιατί ένα παιδί αντιδρά στη σχολική εργασία;

Προτού προχωρήσει κανείς στην παράθεση πιθανών λύσεων, είναι πολύ σημαντικό να μπορεί να κατανοήσει, γιατί ένα παιδί αντιδρά απέναντι στην κατ’ οίκον σχολική εργασία που καλείται να ολοκληρώσει. Ένα παιδί μπορεί να αντιδρά στη σχολική εργασία για πολλούς διαφορετικούς λόγους. Υπάρχει πιθανότητα το παιδί, για παράδειγμα, να αντιμετωπίζει δυσκολία, όσον αφορά συγκεκριμένες δεξιότητες ή στρατηγικές. Παράδειγμα της κατάστασης αυτής μπορεί να αποτελεί ένα παιδί το οποίο δυσκολεύεται να εκφραστεί μέσω του γραπτού λόγου και για το λόγο αυτό όσα γράφει δεν είναι πάντα σχετικά με το θέμα, προβαίνει σε πολύ συχνές επαναλήψεις ή τα όσα γράφει είναι πολύ λίγα σε όγκο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το παιδί φαίνεται ότι αντιμετωπίζει δυσκολίες στο γραπτό του λόγο, δυσκολίες οι οποίες μπορεί να αφορούν την οργάνωσή του, τη γραπτή έκφραση, καθώς και το μειωμένο λεξιλόγιο που μπορεί να ανακαλέσει, για να χρησιμοποιήσει ο μαθητής κ.ο.κ.

Επιπλέον, πολλές φορές ένας μαθητής μπορεί να λύνει με λάθος τρόπο μια άσκηση, γιατί δεν έχει αντιληφθεί ακριβώς τι του ζητείται να κάνει. Υπάρχουν φορές, ειδικά σε περιπτώσεις όπου οι εκφωνήσεις των ασκήσεων είναι διαφορετικές, όπου παρατηρείται ότι οι μαθητές δεν είναι σε θέση να επιλύσουν τις ασκήσεις σωστά. Η δυσκολία αυτή μπορεί να υφίσταται και σε ασκήσεις οι οποίες έχουν πολλά μέρη, όπου ο μαθητής μπορεί να επιλύσει τα πρώτα και στη συνέχεια να ξεχάσει τα επόμενα.

Άλλοι μαθητές μπορεί να βαριούνται και να μην έχουν κανένα απολύτως κίνητρο, για να ολοκληρώσουν την κατ’ οίκον σχολική τους εργασία. Το κίνητρο αυτό μπορεί να προέρχεται από τους ίδιους τους μαθητές, από την οικογένειά τους ή από το σχολείο. Οπόταν, στην περίπτωση της οικογένειας, πώς περιμένουμε από ένα παιδί να έχει αναπτύξει κίνητρο, όταν η ίδια του η οικογένεια φαίνεται να μην ενδιαφέρεται για την κατ’ οίκον σχολική εργασία που έχει ο μαθητής ή για τα τεκταινόμενα που διαδραματίζονται στο σχολείο; Αυτό δεν παρατηρείται μόνο σε μαθητές οι οποίοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο σχολείο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου και οι πολλοί ικανοί μαθητές, εξαιτίας της έλλειψης γνώσης και χρήσης στρατηγικών και τεχνικών, δεν μπορούν να αποδώσουν τα μέγιστα στο σχολείο.

Τέλος, υπάρχει και μια μερίδα μαθητών, όπως οι μαθητές οι οποίοι αντιμετωπίζουν μαθησιακού ή και άλλου τύπου δυσκολίες, η οποία μπορεί να βιώνει εντονότερα τις δυσκολίες αυτές. Για τους μαθητές αυτούς η κατ’ οίκον σχολική εργασία πολλές φορές αποτελεί τη συνέχεια της αποτυχίας και της ματαίωσης που αντιμετωπίζουν στο σχολείο και στο σπίτι. Η αποτυχία και η ματαίωση τώρα μπορεί να είναι και δυσκολότερη στο χειρισμό, γιατί πρόκειται να αποκαλυφθούν οι δυσκολίες των μαθητών μπροστά στους γονείς τους. Σε περιπτώσεις μάλιστα στις οποίες στο σπίτι υπάρχουν πολύ ικανά μαθησιακά παιδιά, τότε τα συναισθήματα που βιώνει το παιδί είναι ακόμα πιο δύσκολα στο χειρισμό τους.

Πρακτικές εισηγήσεις - Συμβουλές

Ιδιαίτερα σημαντικό, προτού ένα παιδί ξεκινήσει το διάβασμά του, είναι να διασφαλιστεί ένας ήσυχος χώρος για διάβασμα, ο οποίος θα βρίσκεται μακριά από πιθανές εστίες απόσπασης της προσοχής τους. Πολλές φορές το παιδί, ειδικά αν αυτό είναι σε μικρότερη ηλικία, διαβάζει σε κοινόχρηστους χώρους, όπως είναι η κουζίνα ή το καθιστικό της οικογένειας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η προσοχή του παιδιού να αποσπάται συχνά, να θέλει να παρακολουθήσει για παράδειγμα συγκεκριμένα προγράμματα στη τηλεόραση, να θέλει να φάει κάτι κ.ο.κ. Εξασφαλίζοντας στο παιδί ένα ήσυχο σταθερό μέρος για διάβασμα, το ιδανικότερο είναι το δωμάτιο του παιδιού, τότε αυξάνονται και οι πιθανότητες το παιδί να παραμείνει συγκεντρωμένο και επικεντρωμένο. Σε περίπτωση που στο σπίτι υπάρχει και άλλο παιδί ή παιδιά, τότε θα πρέπει να γίνει προσπάθεια να υπάρχουν διαφορετικοί χώροι για το κάθε παιδί.

Προτού ξεκινήσει το παιδί το διάβασμά του, θα πρέπει να σιγουρευτούμε ότι όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την κατ’ οίκον σχολική εργασία υπάρχουν. Τέτοιες προϋποθέσεις είναι τα μολύβια, τα βιβλία του παιδιού.

Υπάρχει πιθανότητα στην αρχή που το παιδί θα μαθαίνει τη ρουτίνα του διαβάσματός του να ζητήσει να έχει συχνά διαλείμματα. Τα διαλείμματα θα πρέπει να γίνονται με γνώμονα τις αντοχές του κάθε παιδιού και όχι με γνώμονα τις αντοχές του γονέα του παιδιού. Άρα, χρειαζόμαστε συχνά διαλείμματα για τουαλέτα ή για ένα μικρό σνακ. Διαλείμματα όμως τα οποία προνοούν παρακολούθηση τηλεοπτικού προγράμματος ή παιγνίδι στην αυλή ή ηλεκτρονικό παιγνίδι καλύτερα να αποφεύγονται, γιατί δεν είναι προς όφελος του παιδιού. Περίπου το διάλειμμα δεν πρέπει να ξεπερνά το χρονικό διάστημα των πέντε λεπτών, ειδικά σε μικρές ηλικίες.

Επιπρόσθετα, μια σημαντική εισήγηση είναι η σταθερότητα του προγράμματος ολοκλήρωσης της κατ‘ οίκον σχολικής εργασίας του παιδιού. Πρέπει οι γονείς του παιδιού, με βάση το δικό τους πρόγραμμα, το πρόγραμμα του παιδιού τους ή των άλλων παιδιών, να καταρτίσουν μαζί με το παιδί τους πρόγραμμα για την ολοκλήρωσή της. Πρέπει να μένουν επίσης όσο το δυνατό πιο πιστοί στο πρόγραμμα αυτό και να μην επιτρέπουν συχνά αποκλίσεις από αυτό. Ένα παιδί, ειδικά αν αυτό είναι μικρής ηλικίας, πρέπει να ολοκληρώνει τη σχολική του εργασία νωρίς το απόγευμα, ώστε να παρέχεται χρονικό διάστημα στο παιδί να ασχοληθεί και με ευχάριστες για αυτό δραστηριότητες.

Το παιδί πρέπει να μάθει να οργανώνει το διάβασμά του. Δηλαδή πρέπει να συγκεντρώνει τις εργασίες που έχει και να μπορεί να της θέτει σε σειρά, ξεκινώντας από αυτήν που θέλει ο ίδιος να κάνει. Συνήθως, τα παιδιά θέλουν να ξεκινήσουν με τις πιο απλές γι’ αυτά εργασίες και να αφήσουν τις πιο σύνθετες για το τέλος. Αν αυτό είναι το αίτημα του παιδιού μας, εμείς πρέπει να το σεβαστούμε. Μπορούμε μάλιστα να ενθαρρύνουμε το παιδί μας να κάνει ένα μέρος της εργασίας του μόνο του, λέγοντάς του πόσο πιστεύουμε ότι θα τα καταφέρει μόνο του, και να του πούμε ότι εμείς μπορούμε να το βοηθήσουμε, αν παραστεί ανάγκη. Πολλές φορές οι γονείς είναι τόσο αγχωμένοι για τη σχολική εργασία του παιδιού τους που κάθονται συνεχώς κοντά στο παιδί, με αποτέλεσμα να μην μπορεί στη συνέχεια το παιδί να διαβάσει καθόλου μόνο του και να ζητά την παρουσία ενήλικα. Ο απώτερος στόχος είναι να μπορεί το παιδί να απευθυνθεί κοντά μας για βοήθεια, όταν χρειαστεί. Από την άλλη πλευρά όμως πρέπει να μπορεί και μόνο του να χειριστεί στο μεγαλύτερο βαθμό και ανεξάρτητα την εργασία του.

Οι γονείς οφείλουν να είναι διαθέσιμοι ως προς τη βοήθεια που μπορεί να ζητηθεί από το παιδί τους. Η βοήθεια όμως πρέπει να δίνεται μόνο, όταν ζητείται και επίσης, αφού κρίνει ο γονιός ότι είναι απαραίτητη. Οι γονείς μπορούν να επεξηγήσουν την οδηγία της άσκησης και να κάνουν και κάποια παραδείγματα, ώστε το παιδί τους να κατανοήσει την άσκηση. Είναι πολύ σημαντικό για το παιδί να μπορέσει να βιώσει την επιτυχία της εκπλήρωσης μιας άσκησης. Άρα, οι γονείς πρέπει να αποφεύγουν να δίνουν απλά τις απαντήσεις στο παιδί τους, αλλά πρέπει να μάθουν το παιδί να ανακαλύπτει την απάντηση. O γονιός θα μπορούσε για παράδειγμα μερικές φορές να σκέφτεται δυνατά, δίνοντας έτσι το πρότυπο σκέψης και στο παιδί του. Πολλοί γονείς, όταν συνειδητοποιήσουν ότι το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες σε συγκεκριμένα θέματα, συνηθίζουν να εισηγούνται ή να αναγκάζουν το παιδί τους να κάνει και άλλες παρόμοιες ασκήσεις. Αυτό είναι αρκετά βασανιστικό για το παιδί, ειδικά αν αυτό αντιμετωπίζει αυξημένες δυσκολίες. Οι ασκήσεις τις οποίες πολλές φορές βάζουν οι γονείς στα παιδιά τους μπορεί να προέρχονται από εκπαιδευτικά βοηθήματα τα οποία κυκλοφορούν στο εμπόριο. Τα εκπαιδευτικά όμως βοηθήματα στην πλειονότητά τους δεν απευθύνονται στους γονείς, αλλά στους εκπαιδευτικούς, οπόταν πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί ως γονείς γι’ αυτό.

Προβλήματα τα οποία είναι πολύ σύνθετα μπορούν να σπάζουν σε μικρότερα μέρη σε πρώτη φάση, με στόχο το παιδί στη συνέχεια να μπορεί από μόνο του να εκτελέσει τη τεχνική αυτή. Προσοχή στα σχόλια τα οποία γίνονται από εσάς κατά την κατ‘ οίκον σχολική εργασία του παιδιού σας. Θεωρείται ως ιδιαίτερα σημαντική παράμετρος στην επιτυχία ενός παιδιού η κατανόηση των αναγκών του από τους γονείς του. Πολλές φορές παρατηρείται το φαινόμενο οι γονείς να μην είναι ικανοποιημένοι από την επίδοση του παιδιού τους και να επιζητούν όλο και περισσότερα από το παιδί τους. Ο γονιός πρέπει να γνωρίζει ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες του παιδιού του και να σέβεται το χρόνο και τον τρόπο με τον οποίο το παιδί του μαθαίνει. Ο ρυθμός μάθησης είναι ξεχωριστός για το κάθε άτομο και αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό από τους γονείς.

Οι γονείς πρέπει να ενθαρρύνουν ακόμη και την πιο μικρή προσπάθεια του παιδιού τους. Δεν πρέπει να περιμένουν τεράστια πρόοδο, για να επιβραβεύσουν το παιδί τους. Η επιβράβευση πρέπει να είναι συνεχής και έντονη. Καλά είναι να αποφεύγονται οι υλικές επιβραβεύσεις, γιατί ο στόχος είναι να κατανοήσει το παιδί ότι η εν λόγω εργασία αποτελεί μια υποχρέωσή του. Άρα, με τον τρόπο αυτό αυξάνεται και η υπευθυνότητα του παιδιού. Επίσης, σε περίπτωση που το παιδί για οποιοδήποτε λόγο δεν έχει σημειώσει τη σχολική του εργασία, δε πρέπει οι γονείς του παιδιού να είναι εκείνοι οι οποίοι με κάποιο τρόπο θα ενημερωθούν γι’ αυτή. Στόχος είναι να βρει το παιδί τον τρόπο με τον οποίο θα την εξασφαλίσει, μια και αυτό έγκειται στη σφαίρα των υποχρεώσεών του.

Λύσεις που προτείνονται

Λαμβάνοντας υπόψη τη σχετική με το θέμα μας βιβλιογραφία, οι λύσεις οι οποίες φαίνεται ότι έχουν βοηθήσει ιδιαίτερα τους γονείς στη δύσκολη θέση στην οποία μπορεί να βρεθούν, ανάμεσα στη σχολική εργασία του παιδιού τους και στους ιδίους, είναι αρκετές. Καταρχάς, το φτιάξιμο ενός πίνακα. Στον πίνακα αυτό θα υπάρχουν όλα τα μαθήματα του αναλυτικού προγράμματος ανά μέρα της βδομάδας. Το παιδί θα ανατρέχει στον πίνακα αυτό, για να θυμηθεί τα μαθήματα τα οποία είχε τη συγκεκριμένη μέρα στο σχολείο και έτσι σε συνάρτηση με τα μαθήματα τα οποία έχει γραμμένα θα προχωρήσει στην οργάνωση του διαβάσματός του. Επίσης, με βάση αυτό τον πίνακα στη συνέχεια το παιδί πρέπει να ετοιμάσει τη βαλίτσα του για την επόμενη μέρα στο σχολείο. Αυτό είναι υποχρέωση του μαθητή και μόνο. Οι γονείς μπορούν σε μικρές ηλικίες να βοηθούν το παιδί τους στη διαδικασία αυτή, αλλά δεν ετοιμάζουν τη βαλίτσα ούτε αυτοί, αλλά ούτε και η οικιακή βοηθός τους.

Θέματα οργάνωσης

Η οργάνωση αποτελεί ένα πολύ σημαντικό παράγοντα για την επιτυχία της σχολικής εργασίας και για το λόγο αυτό δραστηριότητες οι οποίες περιλαμβάνονται στον τομέα αυτό πρέπει να αποκτηθούν από το παιδί. Καταρχάς το παιδί μπορεί να οργανώνει τα διάφορα φυλλάδια που παίρνει από το σχολείο σε φάιλς διαφορετικού χρώματος. Με αυτό τον τρόπο τα φυλλάδια που αφορούν το μάθημα των ελληνικών μπορούν, για παράδειγμα, να μπαίνουν σε κόκκινο φάιλ κ.ο.κ. Έτσι αποφεύγεται η πιθανότητα να υπάρχουν διάσπαρτα φυλλάδια, τσαλακωμένα στη βαλίτσα του μαθητή. Μάλιστα τα φυλλάδια αυτά μπορούν να ταξινομούνται, προτού ξεκινήσει η εκτέλεση της σχολικής εργασίας του μαθητή.

Η ίδια φιλοσοφία μπορεί να υπάρχει και στο σημειωματάριο ενός παιδιού το οποίο μπορεί να είναι χωρισμένο ανά μάθημα. Πολύ καλή είναι η εισήγηση να υπάρχει ένας ξεχωριστός χώρος στο σπίτι όπου θα τοποθετούνται οι ανακοινώσεις που φέρνει το παιδί από το σχολείο. Επίσης, μπορεί να οριστεί ένας άλλος ξεχωριστός χώρος στο σπίτι στον οποίο θα τοποθετούνται όλα όσα πρέπει να επιστρέφονται στο σχολείο.

Η χρήση οπτικών διαγραμμάτων ή και μνημονικών βοηθημάτων βοηθούν πολύ τους μαθητές στο να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την κατ‘ οίκον σχολική τους εργασία. Τα οπτικά διαγράμματα βοηθούν ιδιαίτερα τους μαθητές στο να οργανώσουν όσα διάσπαρτα υπάρχουν μέσα στο μυαλό τους, για να μπορέσουν στη συνέχεια να εκφραστούν μέσω του γραπτού ή του προφορικού λόγου. Έτσι για παράδειγμα ένα παιδί το οποίο καλείται να γράψει ένα «Σκέφτομαι και Γράφω» για το σπίτι του, θα βοηθηθεί ιδιαίτερα, αν τον οργανώσουμε στις πληροφορίες που πρέπει να αναφέρει, π.χ. εσωτερικό του σπιτιού, εξωτερικό του σπιτιού κ.ο.κ, κάνοντας δηλαδή με τη βοήθειά του ένα σχεδιάγραμμα/σκελετό/δομή της έκθεσης. Οφείλουμε να εμπεδώσουμε σ‘ αυτό την ανάγκη ύπαρξης δομημένου λόγου στον οποίο θα περιέχονται τα ακόλουθα: Πρόλογος - Κύριο Θέμα - Επίλογος.

Η χρήση μνημονικών βοηθημάτων βοηθά τους μαθητές να θυμούνται κανόνες γραμματικής, σειρά γεγονότων, κ.ο.κ., στοιχεία τα οποία με άλλο τρόπο θα δυσκολεύονταν να ανακαλέσουν. Στη χρήση μνημονικών βοηθημάτων πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, γιατί δε σημαίνει ότι το μνημονικό βοήθημα που μας βοηθά εμάς είναι κατάλληλο να βοηθήσει απαραίτητα και το παιδί μας. Πρέπει να προσπαθούμε τα μνημονικά βοηθήματα να δημιουργούνται με τη βοήθεια του παιδιού μας.

Ο μετρητής χρόνου ή το χρονόμετρο για μια μερίδα μαθητών φαίνεται να είναι ένα χρήσιμο βοήθημα, γιατί, με τον τρόπο αυτό, οργανώνουν πολύ καλύτερα το χρόνο τους και δεν αφήνουν το χρόνο να κυλά χωρίς να είναι παραγωγικοί. Ο μαθητής πρέπει να εκπαιδευτεί στη χρήση αυτού του βοηθήματος. Άρα, οι γονείς ορίζουν το χρόνο τον οποίο θα χρειαστεί ένας μαθητής και στη συνέχεια χρησιμοποιούν το χρονόμετρο. Έτσι οι γονείς μπορούν να ενημερώνουν το παιδί τους για το χρόνο που του απομένει, για να ολοκληρώσει την εργασία του. Αυτό το εργαλείο μπορεί να είναι ιδιαίτερα αγχωτικό για κάποια παιδιά, γι’ αυτό και πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στη χρήση του.

Αντιμετώπιση λαθών

Πολλές φορές κατά τη διαδικασία της διεκπεραίωσης της κατ‘ οίκον σχολικής εργασίας παρατηρείται ότι ο γονιός του παιδιού, εξαιτίας της καθημερινής του κόπωσης ή εξαιτίας των δυσκολιών που τυχόν αντιμετωπίζει το παιδί του, θυμώνει και μερικές μάλιστα φορές έντονα, τιμωρώντας κιόλας το παιδί του.

Αυτό αναμφίβολα είναι μια τακτική η οποία δεν πρόκειται να βοηθήσει το παιδί να αντιμετωπίσει θετικά την εργασία αυτή. Ένα παιδί ειδικά, όταν αυτό αντιμετωπίζει δυσκολίες, πρέπει να μη φοβάται ότι κάνοντας λάθη είτε θα τιμωρηθεί είτε θα απογοητεύσει το γονιό του. Οι γονείς είναι πολύ σημαντικό να περάσουν το μήνυμα ότι μαθαίνουμε μέσα από το λάθη μας. Επίσης, τη φιλοσοφία ότι τα λάθη δεν είναι μόνο αποδεκτά, αλλά και αναμενόμενα πρέπει να την ενστερνιστούν τα παιδιά μας. Το κάθε λάθος που θα γίνει θα αποτελέσει αφορμή συζήτησης, σχετικά με το τι θα μπορούσε να γίνει, ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση. Πολύ σημαντικό είναι ακόμη οι γονείς να προσπαθήσουν να μιλούν με τα παιδιά τους για τα συναισθήματα που τους προκαλεί η αποτυχία και τα λάθη τους. Τα λάθη δε πρέπει να τιμωρούνται, αλλά να συζητούνται από τους γονείς και τα παιδιά τους όσο το δυνατό πιο ελεύθερα.

Σχέση σχολείου - σπιτιού

Η σχέση σχολείου-σπιτιού κρίνεται ως μια ιδιαίτερα σημαντική σχέση, σχετικά με την επιτυχία που θα έχει ένας μαθητής στις στρατηγικές μελέτης. Πολλές φορές παρατηρείται το φαινόμενο ο μαθητής να χρησιμοποιεί μια τεχνική ή στρατηγική την οποία διδάχθηκε στο σχολείο, ενώ στο σπίτι ο γονιός του, με βάση τη δική του πείρα ως μαθητής, πιστεύει ότι υπάρχει άλλη πιο αποτελεσματική στρατηγική και επιμένει όπως το παιδί του χρησιμοποιεί άλλη τεχνική. Αυτή η διάσταση απόψεων που δημιουργείται ανάμεσα στις συστάσεις του σχολείου και του σπιτιού δημιουργεί μια αναστάτωση στο μαθητή, ο οποίος δεν μπορεί να αποφασίσει τι είναι ευκολότερο για αυτόν, ειδικά στην περίπτωση που ο μαθητής θέλει να ικανοποιήσει τόσο το γονιό του όσο και το δάσκαλό του. Είναι σημαντικό οι γονείς να ενημερώνονται για τις τεχνικές που χρησιμοποιεί το σχολείο και να προσπαθούν να τις ακολουθούν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί οι οποίοι είναι επιστημονικά καταρτισμένοι, για να διδάξουν τις τεχνικές και ως αποτέλεσμα αυτού πρέπει να ακολουθούνται οι εισηγήσεις τους, οι οποίες ενδεχομένως να στηρίζονται είτε σε προϋπάρχουσα γνώση ή να στηρίζουν στη συνέχεια επόμενη γνώση.

Υπάρχουν μαθητές οι οποίοι, εξαιτίας δυσκολιών που αντιμετωπίζουν, πιθανόν να χρειαστούν διαφοροποίηση όσον αφορά την κατ‘ οίκον σχολική εργασία την οποία θα μεταφέρουν στο σπίτι τους. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να υπάρχει πολύ στενή συνεργασία ανάμεσα στο σχολείο και στο σπίτι. Οι γονείς πρέπει να είναι ενημερωμένοι και να συμφωνούν με τις διαφοροποιήσεις αυτές, οι οποίες δε θα περιλαμβάνουν την ποσοτική μείωση των ασκήσεων του παιδιού για το σπίτι, αλλά την ποιοτική διαφοροποίηση των εργασιών που δίνονται στο μαθητή. Έτσι, για παράδειγμα μπορεί ένας μαθητής χωρίς δυσκολία να πρέπει να γράψει μια συγκεκριμένη έκθεση για το σπίτι, ενώ ένας άλλος μαθητής να πρέπει να γράψει στον υπολογιστή ή να μαγνητοφωνήσει την έκθεσή του. Σκοπός της παροχής διαφοροποιημένης σχολικής εργασίας είναι να αυξηθεί η λειτουργικότητα του μαθητή και να μειωθεί η ανάλωση του μαθητή με θέματα τα οποία ή δεν τον ενδιαφέρουν ή δεν είναι τόσο σημαντικά για τη μαθητική του ζωή.

Οι γονείς πρέπει να κατανοήσουν ότι η διαφοροποίηση σέβεται το διαφορετικό ρυθμό και το διαφορετικό τρόπο με τον οποίο ο κάθε μαθητής μαθαίνει. Έτσι, αντί να έχουμε σε κάποια χρόνια ένα μαθητή ο οποίος έχει παραιτηθεί εξαιτίας των πολλαπλών ματαιοτήτων που έχει βιώσει στο σχολικό σύστημα, προτιμούμε να έχουμε ένα μαθητή ο οποίος αντιμετωπίζει τη γνώση θετικά και πιστεύει μάλιστα ότι και αυτός, όπως και οι υπόλοιποι μαθητές, δικαιούνται να έχουν πρόσβαση στη γνώση. Η γνώση είναι δικαίωμα του κάθε μαθητή και πρέπει να βρεθούν οι τρόποι για πρόσβαση προς αυτή.

Καταληκτικές σκέψεις

Η κατάκτηση των στρατηγικών μελέτης αποτελούν ύψιστη σημασία στην επιτυχία ή στην αποτυχία που μπορεί να έχει ένας μαθητής στη μαθητική του ζωή. Για την κατάκτηση των στρατηγικών μελέτης σε ένα βαθμό ευθύνεται και η οικογένεια του παιδιού, η οποία πρέπει να διαδραματίσει ένα ιδιαίτερα στηρικτικό ρόλο σε αυτό.

Οι γονείς πρέπει να θυμούνται ότι η σχολική εργασία αποτελεί μόνο ένα μέρος της ζωής του παιδιού τους, αρκετά σημαντικό, όχι όμως το πιο σημαντικό. Αν οι ίδιοι νιώθουν ότι αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις πιθανές δυσκολίες οι οποίες μπορεί να προκύψουν, θα ήταν ιδιαίτερα επωφελές τόσο για τους ίδιους όσο και για το ίδιο το παιδί να απευθυνθούν για βοήθεια σε άλλα άτομα, τα οποία έχουν ως επάγγελμα το συγκεκριμένο αντικείμενο. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούν να επικεντρωθούν ανεπηρέαστοι στο γονικό τους ρόλο, ο οποίος άλλωστε είναι και ο πιο σημαντικός γι’ αυτούς. Οι εντάσεις και οι τριβές οι οποίες μπορεί να υπάρξουν μπορεί να αποβούν ιδιαίτερα τραυματικές για το παιδί και γι’ αυτό πρέπει με κάθε τρόπο να αποφευχθούν.

Πρέπει να απολαύσουμε τη ζωή μας με το παιδί ή με τα παιδιά μας, προσπαθώντας στο δυνατό βαθμό να τα βοηθήσουμε ή να τα στηρίξουμε στο δύσκολο δρόμο απόκτησης της γνώσης. Τα παιδιά πρέπει να είναι θετικά προσκείμενα στη γνώση και αυτό πρέπει να διαφυλαχθεί από τους γονείς τους με κάθε τρόπο. Θα πρέπει τέλος να θυμόμαστε ότι η γνώση δεν μπορεί να στηριχθεί, αν δεν υπάρξουν πρώτα οι στρατηγικές, οι τεχνικές και φυσικά το κίνητρο, για να την στηρίξουν.

Πηγή: paidiatros.com