Είναι φυσιολογικό τα παιδιά να αισθάνονται ανήσυχα κατά καιρούς, όπως όταν ξεκινούν το νηπιαγωγείο, το σχολείο ή όταν μετακομίζουν σε μια νέα γειτονιά, περιοχή, πόλη ή και χώρα. Σε ορισμένα, όμως, παιδιά το άγχος επηρεάζει τη συμπεριφορά και τις σκέψεις τους κάθε μέρα, παρεμποδίζοντας τη λειτουργικότητά τους στο σπίτι, στο σχολείο και σε κάθε τομέα της κοινωνικής τους ζωής.
Τι προκαλεί διαταραχές άγχους στα παιδιά;
Μερικά παιδιά γεννιούνται πιο ανήσυχα και λιγότερο «ετοιμοπόλεμα» να αντιμετωπίσουν το άγχος από ό,τι άλλα. Τα παιδιά μπορούν, επίσης, να «υιοθετήσουν» μια ανήσυχη συμπεριφορά όταν βρίσκονται γύρω από αγχώδη άτομα (κυρίως στο οικογενειακό, σχολικό ή και κοινωνικό τους περιβάλλον). Τέλος, μερικά ίσως αναπτύξουν κάποια διαταραχή άγχους μετά από σημαντικά γεγονότα, όπως:
- ✔ Συχνές μετακομίσεις ή/και αλλαγές σχολικού περιβάλλοντος
- ✔ Γονείς που συχνά μαλώνουν
- ✔ Θάνατο ενός στενού συγγενή ή φίλου
- ✔ Ατύχημα, τραυματισμό ή αρρώστια (δική τους, αγαπημένου προσώπου, φίλου ή γνωστού)
- ✔ Προβλήματα στο σχολείο (εκφοβισμός, διαγωνίσματα, βαθμοί κ.λπ.)
- ✔ Κακομεταχείριση ή/και παραμέληση
Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως τα παιδιά με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ADHD) και διαταραχές αυτιστικού φάσματος είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν κάποια αγχώδη διαταραχή.
Ποια είναι τα συμπτώματα των διαταραχών αυτών στα παιδιά;
- ✔ Δυσκολία στη συγκέντρωση
- ✔ Δυσκολία στον ύπνο ή στο ξύπνημα, καθώς και ύπνος με άσχημα όνειρα και εφιάλτες
- ✔ Έλλειψη όρεξης για φαγητό ή διαρκής όρεξη για ανθυγιεινό φαγητό (comfort food)
- ✔ Ευερεθιστότητα, θυμός και ξεσπάσματα χωρίς λόγο και αιτία, εκνευρισμός, συναισθηματικές εκρήξεις
- ✔ Διαρκής ανησυχία (πολλές φορές χωρίς να είναι προσανατολισμένη σε κάποιο ιδιαίτερο συμβάν ή περιστατικό) και αρνητικές σκέψεις
- ✔ Αίσθημα έντασης και νευρικότητας, που συνήθως συνοδεύεται από συχνή χρήση της τουαλέτας
- ✔ Κλάματα χωρίς προφανή αιτία
- ✔ Παράπονα για κοιλιακούς πόνους και αδιαθεσία
Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως τα μικρότερα παιδιά βιώνουν συχνότερα το άγχος του αποχωρισμού, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι τείνουν να ανησυχούν
περισσότερο για το σχολείο και τις κοινωνικές συναναστροφές τους (κοινωνικό άγχος).
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε το ανήσυχο παιδί σας;
Εάν το παιδί σας αντιμετωπίζει προβλήματα άγχους, υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε. Πάνω από όλα, είναι σημαντικό να μιλήσετε στο παιδί σας για το άγχος ή τις ανησυχίες του. Διαβάστε περισσότερα για το άγχος στα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων συμβουλών αυτοβοήθειας για γονείς. Πολλά παιδιά σε διαφορετικές ηλικίες μπορεί να έχουν ανησυχίες που θα φύγουν μετά από λίγο με τη βοήθεια και τη στήριξή σας. Ωστόσο, αν παρά τις προσπάθειές σας το πρόβλημα συνεχίσει να υφίσταται, ίσως θα ήταν καλύτερο να αναζητήσετε βοήθεια από τους επαγγελματίες υγείας.
Πότε να απευθυνθείτε σε ειδικό;
- ✔ Αν η κατάσταση του παιδιού δεν βελτιώνεται ή/και χειροτερεύει
- ✔ Αν η βοήθεια που εσείς και ο περίγυρος του προσφέρετε δεν αποδίδει καρπούς
- ✔ Αν οι αγχώδεις διαταραχές επηρεάζουν την οικογενειακή, ακαδημαϊκή ή κοινωνική ζωή του παιδιού
Κλείνοντας, να θυμάστε πως στόχος δεν είναι να εξαλείψουμε εντελώς το άγχος του παιδιού· στόχος μας είναι να το εφοδιάσουμε με τις απαραίτητες δεξιότητες, ώστε να μάθει μόνο του να διαχειρίζεται το άγχος του και τελικά αυτό να μην αποτελέσει εμπόδιο για τη ζωή του.
Συντάκτης: Δήμητρα Πήττα,
Πηγές:
«Anxiety disorders in children», nhs.uk
«Strategies to support anxious children», healthyfamilies.beyondblue.org.au
