Οι Μαθησιακές Δυσκολίες στις μέρες μας αποτελούν μια πολύ γνωστή και συνηθισμένη κατάσταση, μια και περίπου το 1/10 των μαθητών μπορεί να παρουσιάσει, σε διαφορετικό βαθμό φυσικά, τέτοιου τύπου δυσκολίες. Οι Μαθησιακές Δυσκολίες αντιμετωπίζονται όμως σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό, ειδικά στις περιπτώσεις εκείνες όπου εντοπίζονται έγκαιρα και έτσι δεν επηρεάζουν αρνητικά την παραπέρα ζωή του ατόμου.
Ένα παιδί με Μαθησιακές Δυσκολίες μπορεί να συναντήσει δυσκολίες στην απόκτηση και την καλλιέργεια της αναγνωστικής ικανότητας και κατά συνέπεια στην ικανότητα γραφής της γλώσσας όπως επίσης και στην κατανόηση. Γονείς και εκπαιδευτικοί επικεντρώνουν συνήθως την προσοχή τους στα συμπτώματα που παρουσιάζονται κυρίως στους τομείς της ανάγνωσης, της κατανόησης και της γραπτής έκφρασης, γιατί αυτά είναι ευκολότερο να γίνουν ορατά. Δυστυχώς όμως, δε δίνεται η δέουσα προσοχή σε τομείς όπως είναι η αυτοεκτίμηση, η κοινωνικοποίηση, η λεκτική ικανότητα, τομείς ιδιαίτερα σημαντικούς για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ατόμου.
Χαρακτηριστικά των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες
Κάτω από τη γενικότερη ομπρέλα των Μαθησιακών Δυσκολιών μπορούν να ενταθούν χαρακτηριστικά όπως:
- Δυσκολίες στην κοινωνική συναναστροφή
- Προβλήματα συμπεριφοράς στο σχολικό ή στο οικογενειακό πλαίσιο
- Χαμηλή αυτοεικόνα
- Δυσκολίες στην εκτέλεση μιας ακολουθίας οδηγιών
- Δυσκολίες στην κατανόηση και στη συνέχεια στην επεξεργασία ενός κειμένου
- Δυσκολίες στην απάντηση ερωτήσεων, οι οποίες έχουν περισσότερα από ένα σκέλη
- Δυσκολίες στην άρθρωση και στην ομιλία
- Δυσκολίες στην ανάγνωση (ανάγνωση με δισταγμό, χωρίς χρωματισμούς, χωρίς σταθερό ρυθμό)
- Δυσκολίες οργάνωσης, οι οποίες μπορεί να αφορούν τη δυσκολία οργάνωσης στη διεκπεραίωση της σχολικής τους εργασίας, δυσκολίες στην οργάνωση του χώρου και του χρόνου κ.ο.κ
- Απόκρυψη εργασιών, οι οποίες κυρίως απαιτούν νοητική προσπάθεια σε τομείς στους οποίους μπορεί να δυσκολεύονται (συνήθως σε γραπτές ασκήσεις)
- Παρουσίαση συμπτωμάτων υπερκινητικότητας ή και παρορμητικότητας (το παιδί κουνά τα χέρια και τα πόδια του, δύσκολα παραμένει καθισμένο, δεν προλαβαίνει να σκεφτεί την απάντηση και την λέει)
- Μπορεί να μιλά πολύ ή να διακόπτει διαρκώς ή σε κάποιες περιπτώσεις να μη μιλά και καθόλου
- Μπορεί να παρουσιάζονται δυσκολίες, που να αφορούν μόνο συγκεκριμένο τομέα π.χ. δυσκολίες μόνο στα μαθηματικά-Δυσαριθμησία
- Όταν απλά του δοθεί μια διάγνωση
- Όταν περιμένουμε να ωριμάσει
- Με τιμωρίες και πίεση
- Με κατηγορίες που θα του προσάπτονται είτε από τους γονείς είτε από τους εκπαιδευτικούς
- Μόνο με ψυχολογική στήριξη
- Με το να το βοηθούν λίγο ή πολύ οι γονείς του στη διεκπεραίωση της σχολικής του εργασίας
Στα παιδιά με χαρακτηριστικά Μαθησιακών Δυσκολιών θα πρέπει να γίνουν το συντομότερο δυνατό:
- Εντοπισμός των δυσκολιών
- Αξιολόγηση των δυσκολιών
- Αντιμετώπιση των δυσκολιών
Ποια είναι η διαδικασία Αξιολόγησης παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες
Όλοι οι γονείς, με βάση τις πρόνοιες της υφιστάμενης νομοθεσίας, δικαιούνται να αιτηθούν αξιολόγησης από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Οι εκπαιδευτικοί από την άλλη πλευρά έχουν υποχρέωση, όταν οι γονείς συναινέσουν, να προχωρήσουν στην παραπομπή του παιδιού στην Επαρχιακή Επιτροπή Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Η συγκεκριμένη Επιτροπή έχει συσταθεί με βάση τη νομοθεσία και είναι η αρμόδια επιτροπή, η οποία θα ονομάσει τους επαγγελματίες από το χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης, οι οποίοι θα προβούν στην αξιολόγηση του παιδιού.
Όταν ολοκληρωθούν οι αξιολογήσεις, θα πρέπει στη συνέχεια να συζητηθούν οι αξιολογήσεις στην Επαρχιακή Επιτροπή Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης και να αποφασιστεί αν τελικά το παιδί αποτελεί παιδί με ειδικές ανάγκες από τη μια και από την άλλη ποιας μορφής παρεμβάσεις (Λογοθεραπεία ή Ειδική Εκπαίδευση) θα λάβει στα πλαίσια της φοίτησης του παιδιού στο δημόσιο σχολείο.
Οι γονείς μπορεί να επιλέξουν να μη γίνει η συγκεκριμένη διαδικασία μέσα στα πλαίσια του δημόσιου σχολείου και να προβούν σε αξιολογήσεις στον ιδιωτικό τομέα. Για το λόγο αυτό οι αξιολογήσεις μπορούν να γίνουν από:
- Ειδικό Παιδαγωγό, στην περίπτωση που οι δυσκολίες εντοπίζονται μόνο στο μαθησιακό τομέα
- Εκπαιδευτικό ή Σχολικό Ψυχολόγο
- Κλινικό Ψυχολόγο, όταν το παιδί παρουσιάζει συνοσηρότητα Μαθησιακών Δυσκολιών και συναισθηματικών δυσκολιών
Αντιμετώπιση των Μαθησιακών Δυσκολιών
Η αντιμετώπιση των Μαθησιακών Δυσκολιών είναι συνήθως το αποτέλεσμα μιας δουλειάς που παίρνει κάποιο χρονικό διάστημα και από την άλλη δεν είναι δουλειά ενός επαγγελματία, αλλά μιας ομάδας επαγγελματιών. Οι γονείς θα πρέπει αναμφίβολα να αποτελούν μέρος της συγκεκριμένης ομάδας.
Οι Μαθησιακές Δυσκολίες δε θεραπεύονται, αλλά αντιμετωπίζονται. Όσο πιο νωρίς γίνει ο εντοπισμός και ξεκινήσει η παρέμβαση, τότε καλύτερη είναι η πρόγνωση για τη βελτίωση της κατάστασης του ατόμου.
Ένα παιδί μπορεί να αντιμετωπίσει τις Μαθησιακές Δυσκολίες λαμβάνοντας παρέμβαση από το δημόσιο σχολείο ή παρέμβαση από τον ιδιωτικό τομέα. Συστήνεται ο συνδυασμός των παρεμβάσεων, μετά από πολύ καλό πάντοτε προγραμματισμό.
Στα πλαίσια του δημόσιου σχολείου, η Ειδική Εκπαίδευση μέχρι την 6η Δημοτικού προσφέρεται στα πλαίσια του σχολείου και αρκετές φορές συνδυάζεται με την παροχή Λογοθεραπείας. Στη Μέση Εκπαίδευση, η Ειδική Εκπαίδευση ερμηνεύεται με την παροχή περιόδων στήριξης, που δίνονται συνήθως στα εξεταζόμενα μαθήματα, καθώς και με απαλλαγές και διευκολύνσεις. Όλες οι διευκολύνσεις όμως και οι απαλλαγές, όπως και η ένταξη των παιδιών σε πρόγραμμα ειδικής εκπαίδευσης ή λογοθεραπείας, γίνεται μόνο μετά από την απόφαση της Επαρχιακής Επιτροπής Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης.
Διαφοροποίηση
Για να μπορέσει να βοηθηθεί αποτελεσματικά το παιδί με τις Μαθησιακές Δυσκολίες θα πρέπει να εφαρμόζεται και διαφοροποίηση, στα πλαίσια της γενικής τάξης στην οποία φοιτά. Η διαφοροποίηση ορίζεται ως η φιλοσοφία με βάση την οποία ο εκπαιδευτικός προσαρμόζει τη διδασκαλία του ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες που μπορεί να έχει ο κάθε μαθητής. Στη διαφοροποίηση, ο κάθε μαθητής έχει αξία μέσα στην τάξη και πρέπει να διασφαλίζεται ότι θα προχωρά, μπορεί μερικές φορές όχι με τους ρυθμούς της τάξης, αλλά με βάση τους δικούς του ατομικούς ρυθμούς.
Η διαφοροποίηση ως φιλοσοφία ξεκίνησε μετά από την εφαρμογή του θεσμού της ένταξης των παιδιών με δυσκολίες στο γενικό σχολείο και σήμερα προνοείται και από τα ίδια τα Αναλυτικά Προγράμματα, τα οποία κάνουν ιδιαίτερη μνεία σε αυτήν. Σύμφωνα με τη διαφοροποίηση, ο εκπαιδευτικός παρέχει στον κάθε μαθητή, διαβαθμισμένες εργασίες, οι οποίες στηρίζονται κυρίως στον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει ο κάθε μαθητής. Επίσης ο εκπαιδευτικός δεν αξιολογεί την προσπάθεια του μαθητή σε σχέση με το τι γίνεται μέσα στα πλαίσια της γενικής τάξης, αλλά με βάση την εικόνα του μαθητή. Η διαφοροποίηση αποτελεί δικαίωμα του παιδιού να την λαμβάνει από τη μια και από την άλλη, αποτελεί υποχρέωση του εκπαιδευτικού να την παρέχει.
Μύθοι για τις Μαθησιακές Δυσκολίες
Θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό να αποσαφηνιστούν και συγκεκριμένοι μύθοι οι οποίοι διαιωνίζονται με το πέρασμα του χρόνου. Οι μύθοι αυτοί είναι παρμένοι από τους Παντελιάδου και Μπότσας, 2007.
Μύθος | Ανασκευή |
Οι Μαθησιακές Δυσκολίες δεν αποτελούν ειδική-εκπαιδευτική ανάγκη | Οι Μαθησιακές Δυσκολίες είναι πραγματικές. Οι πρόσφατες έρευνες αποδεικνύουν και τη νευρολογική φύση των Μαθησιακών Δυσκολιών |
Οι μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες έχουν χαμηλή νοημοσύνη | Οι μαθητές αυτοί βρίσκονται μέσα στα φυσιολογικά πλαίσια νοημοσύνης. Υπάρχουν κάποιοι που βρίσκονται στο ανώτερο φυσιολογικό πλαίσιο και κάποιοι άλλοι που βρίσκονται στο χαμηλό φυσιολογικό πλαίσιο |
Οι μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες δεν μπορούν να μάθουν | Μπορούν να μάθουν, αλλά χρειάζονται ειδική εκπαίδευση, η οποία θα στοχεύει πρωτίστως στη διδασκαλία τεχνικών και δεξιοτήτων |
Οι Μαθησιακές Δυσκολίες είναι αποτέλεσμα ανεπαρκούς διδασκαλίας | Οι Μαθησιακές Δυσκολίες είναι δυσκολίες υπάρχουν από τη γέννηση του ανθρώπου. Δε δημιουργούνται από την μη αποτελεσματική διδασκαλία |
Οι μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες είναι απλά τεμπέληδες | Τα παιδιά αυτά δεν είναι τεμπέληδες, απλά χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους. Στην προσπάθειά τους επίσης να αποφύγουν μια νέα αποτυχία, δεν εμπλέκονται εύκολα σε ακαδημαϊκά έργα |
Οι μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες αντιμετωπίζουν δυσκολίες μόνο στα μαθήματα του σχολείου | Αντιμετωπίζουν και άλλες δυσκολίες συναισθηματικής μορφής, που προκαλούνται είτε από την επαναλαμβανόμενη αποτυχία, είτε από προβλήματα σε γνωστικές λειτουργίες |
Οι Μαθησιακές Δυσκολίες ξεπερνιούνται με τον καιρό | Πρόκειται για δια βίου δυσκολίες, οι οποίες εμφανίζονται με διαφορετικό τρόπο και με ένταση σε κάθε ηλικία. Δεν εξαφανίζονται με τον χρόνο. |
Οι Μαθησιακές Δυσκολίες θεραπεύονται | Είναι μια διαρκή και μόνιμη συνθήκη. Υπάρχουν προγράμματα τα οποία διευκολύνουν και βελτιώνουν τη μάθηση. |
