Συναισθηματική νοημοσύνη: Ο ρόλος του σχολείου στην ανάπτυξή της

Η Συναισθηματική Νοημοσύνη (EI) η αλλιώς Συναισθηματικό Πηλίκο ορίζεται ως η ικανότητα των ατόμων να αναγνωρίζουν τα δικά τους συναισθήματα, καθώς και τα συναισθήματα των άλλων, να μπορούν να τα διακρίνουν και να τα ονομάσουν κατάλληλα, καθώς και να χρησιμοποιούν τη συναισθηματική πληροφορία ως οδηγό σκέψης και συμπεριφοράς.

Είναι η ικανότητα που έχει κάποιος στο να γνωρίζει τι ακριβώς αισθάνεται αλλά κυρίως η ικανότητα διαχείρισης αυτών των συναισθημάτων με τέτοιο τρόπο ώστε να μη γίνεται έρμαιό τους. Η συναισθηματική νοημοσύνη δεν είναι εγγενής αλλά μπορεί να καλλιεργηθεί και να   αναπτυχθεί, με αποτέλεσμα να βελτιωθεί η προσωπική και επαγγελματική ζωή του   ανθρώπου. Παρόλο που οι συναισθηματικές ικανότητες αρχίζουν να χτίζονται από την πρώιμη παιδική ηλικία, εντούτοις, με την εμπειρία και την εξάσκηση μέσω της   διδασκαλίας τους, μπορούν να αναπτυχθούν περαιτέρω και να  αλλάξουν. Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως, η συναισθηματική νοημοσύνη αναπτύσσεται μέχρι τα 50 περίπου χρόνια της ζωής!

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι κάτι που «μαθαίνεται», γι’ αυτό είναι  σημαντικό τα παιδιά να ασκηθούν στις δεξιότητές της. Φυσικά, εκτός από τους γονείς, σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της  συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών διαδραματίζουν οι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι αναμφίβολα αποτελούν  τους «σημαντικούς άλλους» στη ζωή του παιδιού. 

Το σύγχρονο σχολείο, ως δομή και το εκπαιδευτικό σύστημα δεν προωθεί  συνήθως τη συναισθηματική νοημοσύνη αλλά τείνει να ενθαρρύνει περισσότερο τον ανταγωνισμό και όχι τόσο την ομαδική συνεργασία. Τείνει δυστυχώς, να δίνει έμφαση στη λογική παραμελώντας τα συναισθήματα και τις σχέσεις.

Αντιθέτως, η εφαρμογή των συναισθηματικών δεξιοτήτων στην τάξη θα μπορούσε να αυξήσει και να βελτιώσει την επικοινωνία εκπαιδευτικών – μαθητών, αλλά και των μαθητών μεταξύ τους, να προλάβει την εκδήλωση αρνητικών συμπεριφορών (όπως π.χ. άσκηση βίας) αλλά και να δημιουργήσει ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον που προωθεί τη διανοητική περιέργεια των μαθητών και την αγάπη τους για τη γνώση. Επομένως, φυσικό επακόλουθο θα ήταν η ενεργοποίηση της κριτικής και δημιουργικής σκέψης των μαθητών, κάτι που αναμφίβολα θα οδηγούσε όχι μόνο στην κατάκτηση της γνώσης όσο και του συναισθήματος της σημασίας του, της αναγνώρισης και ορθής διαχείρισής του. 

Κάθε εκπαιδευτικό πρόγραμμα, λοιπόν, που επικεντρώνεται στη συναισθηματική νοημοσύνη θα πρέπει να ασχολείται με τις κύριες διαστάσεις της:

• 👉τη συνειδητοποίηση των δικών τους συναισθημάτων
• 👉τον αυτοέλεγχο
• 👉το προσωπικό κίνητρο
• 👉τον ενθουσιασμό
• 👉τη διαχείριση των κοινωνικών σχέσεων

Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί πως η συναισθηματική νοημοσύνη δεν είναι σημαντική μονάχα για τους ανθρώπους που αλληλεπιδρούν ή επικοινωνούν με άλλους ανθρώπους. Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι ο δρόμος προς την ισορροπημένη ζωή. Είναι ουσιαστική για κάθε πτυχή της ζωής μας.

Συντάκτρια: Δήμητρα Πήττα, Εκπαιδευτικός & Επιστήμονας Ψυχικής Υγείας

Βιβλιογραφία

Aminuddin, H., Tajularipin, S. & Rohaizan, I. (2009). Philosophy underlying emotional intelligence in relation to level of curiosity and academic achievement of rural area students.Journal of Social Sciences, 5(2), 95-103.

Bar-On, R. (2005). Bar-On model of emotional-social intelligence (ESI). Consortium for Research on Emotional Intelligence in Organizations

Goleman, D. (1998). συναισθηματική νοημοσύνη στο χώρο της εργασίας (Α. Παπασταύρου, & Τ. Ρα’ϊση, Μετάφ.). Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα.

Mohzan, M., Hassan, N., Halil, N. (2013). The Influence of Emotional Intelligence on Academic. Achievement. Procedia – Social and Behavioral Sciences 90, 303 – 312. .

Jaeger, A. J. & Eagan, M. K. (2007).Exploring the value of emotional intelligence: A means to improve academic performance.NASPA Journal, 44(3).

JLow, G. R., Lomax, A., Jackson, M., & Nelson, D. (2004).Emotional Intelligence: A new student development model. Paper presented at the 2004 National Conference of the American College Personnel Association, Philadelphia, Pennsylvania.

Πηγή: FlowMagazine